.jpg)
Ο κυριότερος εμπορικός δρόμος στην Αμφίκλεια, από τη δεκαετία του 1920 μέχρι και τη δεκαετία του 1980, ήταν η οδός Αθανασίου Ευταξία.
Παρόλο που η περίοδος της ακμής της ιστορίας του αρχίζει λίγο πριν το τέλος της δεκαετίας του 1880, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ο συγκεκριμένος δρόμος έγινε το κέντρο της οικονομικής δραστηριότητας των κατοίκων της πόλης.
Η δημιουργία του συμπίπτει με την διάνοιξη του πρώτου αμαξιτού δρόμου, που συνέδεσε την πόλη της Αμφίκλειας με την Λειβαδιά και την Αθήνα, ο οποίος ως γνωστόν πέρασε από την πλατεία 25ης Μαρτίου (Κάτω Πλατεία). ΄Όπως προκύπτει από αναφορές κυρίως στον Τύπο αυτής της περιόδου, ο δρόμος από τη Λειβαδιά μέχρι την Αμφίκλεια δεν ολοκληρώθηκε σε μία φάση συνέχειας, αλλά τμηματικά ξεκινώντας από τη Λειβαδιά.
Στην εφημερίδα ΩΡΑ, στο φύλλο της 6/1/1881, αναγράφεται ότι: «Επερατώθη και παρεδόθη εις την κυκλοφορίαν η οδός από Λεβαδείας εις Αταλάντην…». Ο δρόμος αυτός, ως γνωστόν, περνάει από το παλαιό βενζινάδικο «Λεβέντη» και συνεχίζει λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από την Ελάτεια. Στην ίδια εφημερίδα, στο φύλλο της 15.10.1881 αναφέρεται ότι: «Εξεδόθη εις μειοδοτικήν δημοπρασίαν η κατασκευή του από Δραχμάνιον εις Παλαιοχώριον τμήματος της Εθνικής Οδού από Λεβαδείας εις Λαμίαν». Στις 11/9/1884 και πάλι στην εφημερίδα ΩΡΑ αναφέρεται ότι: «Εγκρίθηκε ποσό 130.000 δραχμών δια την κατασκευήν δρόμου από την θέσιν “Χάνι Κατοίκου” μέχρι την θέσιν “Λεύκα”». Το “Χάνι Κατοίκου” είναι πλησίον του παλαιού βενζινάδικου «Λεβέντη» και η θέση «Λεύκα» είναι δίπλα στο γεφύρι του Κηφισού, στον δρόμο προς το Μόδι.
Μετά την ολοκλήρωση του τμήματος αυτού ακολούθησε η διάνοιξη του νέου τμήματος, που περνούσε μέσα από τη θέση «Βρυλιά», έφθανε στην Αμφίκλεια και συνέχιζε προς τη Λαμία. Ο δρόμος μέχρι τη Λαμία, όπως αναγράφει η Μ. Συναρέλλη, στο έργο της «Δρόμοι και λιμάνια στην Ελλάδα 1830- 1880», ολοκληρώθηκε το έτος 1892.
Ο ιστορικός ερευνητής Δημήτριος Κατοίκος αναφέρει στις μελέτες του ότι σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων της Σουβάλας, τον Μάϊο του 1888 που έγιναν στην Γραβιά τα εγκαίνια του μνημείου για τη γνωστή μάχη του 1821, «κουρνιάχτισε» ο χωμάτινος δρόμος στη θέση Μεγαλοκύρι από τις άμαξες των επισήμων που ήλθαν στη Γραβιά από την Αθήνα για να παραστούν στη τελετή. Πιθανότατα το έτος 1888 οι άμαξες αυτές να ήταν οι πρώτες που έκαναν την ολοκληρωμένη διαδρομή Αθήνα-Αμφίκλεια-Γραβιά και για το λόγο αυτό είχαν παραμείνει στη μνήμη των κατοίκων της περιοχής.
Σε έγγραφο του Επάρχου Παρνασσίδος, στις 23/8/1891, προσδιορίζεται η ημερομηνία έναρξης της κατασκευής του δρόμου από το Παλιοχώρι προς τη Λαμία και αναφέρεται η αποζημίωση κτηματία για εξαγορά χωραφιού, με σκοπό τη διάνοιξη του δρόμου αυτού.
Από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι το 1888, ο κύριος ημιονικός δρόμος, που συνέδεε την Αμφίκλεια με τις περιοχές προς τα ανατολικά και τα δυτικά της, περνούσε από τη σημερινή οδό Φιλίας, στην πλατεία Παρνασσού (Άνω Πλατεία) και από την οδό Καραμερτζάνη. Διέσχιζε το ρέμα Κεραμιδιού, έφτανε στη θέση Φτελιά και συνέχιζε προς τα σημερινά Κάτω Καλύβια και τα χωριά της κοιλάδας του Κηφισού. Το 1888, μετά την διάνοιξη του αμαξιτού δρόμου που πέρασε από τη θέση Βάτος, τη σημερινή Πλατεία 28ης Οκτωβρίου (Κάτω Πλατεία), έγινε η σύνδεση του δρόμου αυτού με αμαξιτό δρόμο από τη θέση Βάτος μέχρι την περιοχή της Πλατείας Παρνασσού. Ο δρόμος αυτός είναι η σημερινή οδός Αθανασίου Ευταξία, που δημιουργήθηκε στη θέση μικρού ρέματος, το οποίο ξεκινούσε από τη θέση «Πλάι» και έφτανε μέχρι τον Κηφισό ποταμό.
Όπως προκύπτει από μαρτυρίες ηλικιωμένων αλλά και από την τεχνοτροπία των κτιρίων, το 1888 στη σημερινή οδό Αθανασίου Ευταξία υπήρχε μόνο το οίκημα του Οδυσσέα Κουρέπη, στη γωνία της οδού αυτής με την οδό Φιλίας. Υπήρχαν επίσης τα χάνια του Σκουρολιάκου και του Καλιακούδα (Βιτούλη), που ήταν μικρές πρόχειρες κατασκευές στη θέση των σημερινών οικημάτων Σκουρολιάκου και Παναγιωτόπουλου, καθώς και το Χάνι του Σκορδά, κοντά στην Κάτω Πλατεία.
Τη δεκαετία του 1890, και κυρίως μετά το 1900, χτίστηκαν σταδιακά πολλά κτίρια και από τις δύο πλευρές του δρόμου. Το 1900 χτίστηκαν τα οικήματα Αρ. Κουρέπη και Γ. Κομνάκου, καθώς και το οίκημα Ι. Σαγιά στην Κάτω Πλατεία. Και τα τρία ήταν εντυπωσιακά νεοκλασσικά κτίσματα, σοφατισμένα εξωτερικά, έχοντας ωραίες διακοσμήσεις στις πόρτες και στα παράθυρα. Τα οικήματα Γ. Κομνάκου και Ι. Σαγιά σώζονται μέχρι σήμερα, ενώ το οίκημα Αρ. Κατσάνου κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1970 και στη θέση του κατασκευάστηκε το ξενοδοχείο «Λεωνίδας».
Στο ισόγειο του οικήματος Αρ. Κατσάνου λειτουργούσε από το τέλος του 19ου αιώνα ένα εξοχικό κέντρο που ονομαζόταν «Βάτος». Μπροστά από το οίκημα, στη θέση του σημερινού υποσταθμού της ΔΕΗ, υπήρχε βρύση με τρεχούμενο νερό, που έφτανε εκεί με φυσική ροή από τα υπόγεια των σημερινών κτηρίων νότια του οικήματος Αρ. Κατσάνου. Στη βρύση αυτή, όπως αναφέρει η τοπική ιστορία, δροσίστηκε ο βασιλιάς Γεώργιος την άνοιξη του 1904, όταν πέρασε από την Αμφίκλεια κατά τη διάρκεια ασκήσεων του στρατού, που διεξήχθησαν στην περιοχή των Κάτω Καλυβίων. Στη περιοχή του Βάτου υπήρχαν μεγάλες λευκές λεύκες, δύο από τις οποίες κόπηκαν την δεκαετία του 1970.
Σε άρθρο της εφημερίδας ΣΚΡΙΠ, στο φύλλο της 7 Αυγούστου 1907, μεταξύ άλλων διαβάζουμε τα εξής για το εξοχικό αυτό κέντρο:
.jpg)
Με χαρά ανακοινώνει τους ποδοσφαιριστές του περσινού ρόστερ που θα συνεχίσουν και τη νέα σεζόν:
Χρήστος Μιχαήλ , Δημήτρης Σακκάς, Παναγιώτης Μπότσης, Παναγιώτης Κατσαρός, Αλέξανδρος Ματσιώτας, Πάρης Αρτινόπουλος, Φραντζέσκο Σέγκα,
.jpg)
